Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանի 40-ամյակին նվիրված հանդիսույթի բացման խոսք
/2018թ., դեկտեմբեր/
Ազգային մշակույթը յուրաքանչյուր ժողովրդի ինքնության դիմագիծն է: Այլոց հետ նմանությունների կամ այլազանությունների համատեքստում, մենք կարողանում ենք գտնել մեր հնավանդը, միաժամանակ արժևորելով սեփական ժողովրդի գաղտնաթաքույց դեմքը, դերն ու նշանակությունը աշխարհի ժողովրդների էթնիկ մտածողության համակարգում:
Ժողովրդական արվեստների թանգարանը Հայաստանի՝ էներգետիկ առումով ամենաջերմ վայրերից մեկն է: Թանգարանը տարբերվում է Հայաստանում գործող ազգագրական բնույթի այլ թանգարաններից նրանով, որ ցուցադրության շեշտը դրվում է ոչ միայն ազգային ավանդական արվեստների, տիպական առանձնահատկությունների բացահայտման և վերհանման, այլ հիմնականում ազգային դիմագծի ժառանգականության փոխանցելիության վրա:
Թանգարանում ցուցադրված են հիմնականում 19-րդ դարավերջի և 20-րդ դարասկզբի հեղինակների աշխատանքներից: Ցուցադրությունը ներկայացված է ըստ դեկորատիվ-կիրառական արվեստի առանձին ոլորտների՝ փայտի, քարի, մետաղի գեղարվեստական մշակման սրահներ, ասեղնագործության և գորգարվեստի սրահներ: Աշխատանքներն ընտրված են ո՛չ ժամանակագրական և ո՛չ էլ տարածաշրջանային՝ արեալային սկզբունքով: Իսկ կենտրոնական դահլիճում փորձ է արվել վերականգնել և վերստեղծել հայկական ավանդական օջախի հավաքական պատկերը, կենցաղի ուրույն մի համահավաք՝ հազարաշեն երդիկով, գորգագործի դազգահով, խնոցիով. օրորոցով …
Թանգարանի յուրաքանչյուր ցուցանմուշն ունի իր գենետիկ կոդը, հոգին, իր հիշողությունն ու իր պատմությունը, գեղագիտական մեկնությունները, որոնք ժառանգվել են արյամբ և ժողովրդի հիշողություններով:
Հոբելյանի առիթով մենք մեր սրահներում սիրով ներկայացրել ենք ֆոնդերում պահվող այն գեղանկարչական աշխատանքներից, որոնք վկայում են հայ ոչ պրոֆեսիոնալ արվեստագետների աշխարհայացքի, գեղագիտական ընկալումների մասին:
Համեմատելով Ժողովրդական արվեստների թանգարանի նմուշները Սանկտ-Պետերբուրգի, որտեղ ես ուսանել եմ տարիներ առաջ, Պետրոս Մեծի անվան մարդաբանության և ազգագրության թանգարանի /Կունստկամերա/ , և այլ թանգարանների հետ, կարող եմ վստահորեն ասել, որ ինքնատիպությամբ, մարդու աստվածային էությունը բացահայտելու քրիստոնյայի աշխարհընկալումով և իրականությունն ու աննյութականը ներկայացնելու արևելցու առանձնահատկություններով մեր Թանգարանը պատասխանում է բազմաթիվ մարտահրավերների և իր ցուցանմուշներով ունակ է դիմակայելու ժամանակի փորձություններին:
Եվգենյա Քալանթարյան
Հովհ. Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանի փոխտնօրեն գիտական գծով
Read less
